Dijital Okuryazarlık ve Kurumsal Hayat

Günden güne dijitalleşen dünyamıza uyum sağlamak için yönetici ve çalışanların takip etmesi gereken birçok yenilik vardır. Hızlı teknolojik gelişmeler ve yeniliklerle birlikte bireylerin öğrenme özellikleri ve yöntemlerinin yanı sıra çağın öğrenenden beklentilerinin de değiştiği görülmektedir. Bu yüzden dijital medya okuryazarlığı bu çağın gereksinimlerindendir.

Dijital dünyanın popülerleşmesini sağlayan birçok faktör vardır. Teknoloji insanların dijitalden önce tanıştığı bir kavramdır. İnsanların internet ve sosyal medya ile tanışmasından sonra hayatlarına yeni bir terim girer '' Dijital okuryazarlık''. Dijital okuryazarlık, teknolojik cihazları tümüyle birlikte anlama, analiz etme ve bilgiyi bulma becerilerinin geneline verilen addır. Teknolojinin hayata en yakın olduğu 21. yy'ın insanlığa kattığı bazı yetkinlikler; bireylerin doğru bilgiye kolay, hızlı ve etkili bir şekilde ulaşmasıdır. Dijital okuryazarlık kavramı iki terimin birleşmesiyle oluşmuştur; dijital ve okuryazar. Bu iki terimin farklı kombinasyonları üzerinde oluşmaktadır. Burada dijital, bilgiyi temsil eden bir semboldür. Okuryazarlık da verilen bilginin okunmasında rol alır, aynı zamanda yazma becerisine de sahiptir. Okuryazarlık güçlü akıllı cihazların prensiplerini benimsemektedir.

Dijital medya, geleneksel medyadan farklı olarak; kullanıcıların içerik üretebilmesi, etkileşimli olması, her yerden ulaşılabilmesine imkan sağlamaktadır. Bu nedenle medya okuryazarlığı kavramının kapsamı genişlemektedir. Enformasyon (işlenmiş ve düzenlenmiş veri), bilgi ve eğlence seçeneğine her yerden, kolay ve hızlıca ulaşılmasını dijital medya sağlamaktadır. Fakat dijital medyayı bilinçli ve sorumluluk sahibi kullanabilmek için yeni bilgi ve beceriler edinilmesi gerekmektedir.

Peki iyi bir dijital okuryazarda bulunması gereken özellikler nelerdir ve nasıl olunur? Her şeyden önce iyi bir dijital okuryazar olmak isteyen kişi teknolojinin sadece ilgi duyanlar için değil, herkes için gerekli olduğunun bilincinde olmalıdır. Bunun bilincinde olan bir kişi dijital okuryazarlığın eğitim ve kariyer başta olmak üzere hayatına da katkı sağlayacağının farkında olarak bu konudaki eğitimine ağırlık vermelidir. Eğitimin sadece okul ile sınırlı kalmaması, sürekli hâle getirilmesi de oldukça önemlidir. Bulunması gereken başlıca özellikler; ''Eleştirel ve yaratıcı düşünme, bilgi ve enformasyona kolay ulaşma, aktif kullanım ve yaratıcı içerik üretimi, hak ve sorumluluklar bilinci, çevrim içi güvenlik becerileri, iletişim ve internet etiği bilincidir.'' Bilgi ve iletişim teknolojilerinin nasıl kullanılacağıyla ilgili teknik bilgi ve becerileri geliştirmek iyi bir dijital medya okuryazarı olma yolunda atılacak ilk adımdır. Bu sayede dijital medyada daha verimli zaman geçirilmektedir. Böylece ihtiyaç duyulan bilgi ve enformasyona daha kolay ve hızlı ulaşılabilmektedir. Dijital ortamdaki verileri yorumlamak, analiz etmek ve bilgi kaynaklarını çeşitlendirmek ve ayrıca edinilen bir bilginin doğruluğunu farklı kaynaklar üzerinden değerlendirmek sizi daha iyi bir dijital okuryazar yapmaktadır.

Ticari şirketler; dijital medyada paylaşılan, ilgi alanları ve tercihleri yansıtan diğer kişisel verileri kullanabilmektedir. Bu nedenle çevrim içi pazarlama uygulamalarının zararlarının farkında olmak için bilinçli hareket edilmeli, kişisel verilerin dijital ortamda korunması için önemler alınmalı ve güvenlik ayarlarının düzenli olarak kontrol edilmesi gerekmektedir.

Bu paragrafta dijitalleşme ve dijital okuryazarlığın kurumlara ve çalışanlara etkisi ele alınacaktır. 80'li yıllarla beraber dijitalleşme kurumlarda ivme kazanmaya başlamaktadır. Dijitalleşen verilerin erişimi, yorumu ve paylaşımı daha kolaydır. Dijitalleşme, insanlığın hayatını başka bir boyuta taşır; kolaylık, para ve zaman tasarrufu sağlar. Kurumlarda dijitalleşmenin başlaması; Kişisel bilgisayarlara ulaşmanın kolay olması, donanım ve işletim sistemlerinin artık daha kullanıcı dostu haline gelmesi ve paket programların yaygınlaşması ile birlikte olmuştur. Önce finans, muhasebe gibi departmanlarda başlayan dijitalleşme zamanla tüm departmanlara yayılmaktadır. Bankacılık ve finans sektörünü örnek olarak alırsak; Teknolojik değişime en çabuk uyum sağlayan sektörlerin başında bankacılık sektörü gelir. Bankacılık ve finans alanında yaşanan dijital değişimler ve dönüşümler, bireylerin ve toplumun hızla dijitalleşmesine liderlik etmektedir. İnsanlar gereksinimlerinin büyük bir kısmını internet üzerinden sağlamaktadır, bankacılık sektöründe ki maliyet azaltıcı gelişmeler ve dijital bankacılıktaki gelişmeler müşterilerin dikkatini çekerken tercihlerini de yönlendirmektedir. Endüstri 4.0 Devrimi ve yapay zeka kavramları ön plana çıkarken bankalar da bu gelişmeleri takip etmektedir.

Dijitalleşen dünyaya uyum sağlayan bireyler için, bütün bankacılık işlemlerini tek tuşla halletmek cazip bir hal almaktadır. Bankaların son dönemde en çok çaba sarf ettiği nokta dijital ortamdaki müşterilerinin ihtiyaçlarını karşılamaktır. Bu süreçte mobil uygulamalardan yararlanarak daha fazla müşterinin ilgisini çekmek isteyen bankalar arasında kıyasıya bir rekabet ortamı dikkat çekmektedir. Eskiden şubelere giderek yapılan işlemlerin birçoğu artık internet bankacılığı üzerinden gerçekleştirilmektedir. Burada da bankacıların ve müşterilerin dijital okuryazarlık konusuna ne kadar hakim olduğu öne çıkmaktadır. Müşterilerin sorunlarına efektif ve hızlı çözümler bulmak için bankacıların dijital okuryazar olması gerekir. Sonuçta müşteriler hızlı ve kolay hizmet aldıkları yere yönlenmeyi tercih ederler.

80’lerde başlayıp, 2010’lara kadar devam eden bu sürece iş süreçlerinin dijitalleşmesi (Digitization) denir. Günümüzde pandemi, sosyal kısıtlamalara yol açarak dijitalleşmenin çok daha hızlı ilerlemesine yol açmış durumdadır. Yapılan çeşitli araştırmalardan yola çıkarak pandeminin etkilerinin hafiflemeye başlaması ve/veya tamamen ortadan kalkması durumunda bile eski düzenin yeniden kurulmasının mümkün olmadığını göstermektedir. Yani, bazı meslekler için uzaktan ve esnek çalışma kültürü bütün dünyada devamlı hâle gelecektir.

21. yy'ın en önemli yetkinlikleri arasında gösterilen dijital okuryazarlık artık çok daha gerekli bir hâl almaktadır. Birçok yeni iş modelinin geliştirilmesine dijitalleşme önayak olmaktadır. Ancak dijitalleşmenin etkileri sadece bununla sınırlı değildir. Dijital ortamda kolaylıkla ulaşılabilir hale gelen tüm veri, bilgi ve araçlar sayesinde işletmeler, iş modellerini kendi ihtiyaçlarına göre özelleştirme şansını da bulurlar. Dijitalleşmenin ve dijital dönüşümün kurumsal hayatın yararına ilerlemesi; işletmelerin yeni fikirlerinin yerleşik stratejilerine uyum sağlayabilmesi, kaynaklarını daha esnek ve verimli şekilde kullanabilmesi ve sonuç olarak eski düzenden farklı, yeni ve yenilikçi bir dijital düzen inşa etmelerine öncü olmaktadır. Şu sıralar dijitalleşme yeni bir mecraya taşınmaktadır. Dijitalleşmenin sağladığı verileri kullanan ve bunları iş modellerinin merkezine yerleştirerek başta yeni iş sahaları olmak üzere genel anlamda bir dönüşüme sebep olan yeniliği dijital dönüşüm adı altında incelenir.

Peki nedir bu dijital dönüşüm? Dijital dönüşüm, dijital teknolojilerin olanaklarından tam anlamıyla yararlanmak için ticari faaliyetlerin, süreçlerin, ürünlerin ve modellerin dönüşümüdür. Genel amaç, verimliliği artırmak, riski yönetmek ve yeni para kazanma fırsatları bulmaktır.
Dijital dönüşüm işleri sadece dijital bir şekilde yapmayı hedefler. Bu dijital dönüşüm de işverenlerin çalışanlarında yeni bir özellik aramasına sebep olmuştur, yazının başından beri bahsedilen ‘’dijital okuryazarlık’’.

Peki işveren insanlar neden çalışanlarının dijital okuryazar olmasını ister? Yukarıda da bahsedildiği gibi dünya artık tamamen dijital bir ortama taşınmaktadır. İnternet kullanımı dünya genelinde oldukça yüksek bir orana ulaşmış durumdadır. Hayatın birçok alanında dijital okuryazarlık ile karşılaşılmaktadır. Dijital okuryazar çalışanlar doğru bilgiye daha hızlı ulaşır, analiz edebilirler, dijital cihazları daha etkin ve doğru bir şekilde kullanabilirler, araştırmacıdırlar, eleştirel düşünebilir ve bulunduğu yeri her zaman bir adım ileri taşırlar. Bilgi ve iletişim teknolojilerinin beraberinde getirdiği avantajlardan yararlanıp dezavantajlarından sakınmak için dijital okuryazarlık gereklidir.

Sonuç olarak en kolay yoldan doğru bilgiye ulaşmak, dijitalleşen iş dünyasına uyum sağlamak ve modern toplumun bir ögesi haline gelebilmek için herkesin bir 'Dijital Okur-Yazar' olması gerekmektedir.